از توصیه‌های فراوان امام علی(ع) در مورد آثار و نتایج رعایت حقوق متقابل و عدم آن، دو نکته مهم استنباط می شود که نخست، عامل اصلی سعادت جوامع، رعایت حقوق متقابل و عامل اصلی هلاکت جوامع، انحراف از حقوق است.

در پست قبل قرار شد که این پست را اختصاص بدهیم به معیارهای انتخاب دوست :

حضرت علی (ع)  فرمود: دوستى خويشاوندى است اكتسابى (المودة، قرابة مستفادة) 1.
يك دوست خوب همدم تنهايى‏هاى انسان، شريك غم‏ها و شادى‏ها، بازوى يارى‏رسان به هنگام نياز، تكيه‏گاه انسان در مشكلات و مشاور خيرخواه در لحظات ترديد و ابهام است.

چه وحشت‏آور است كه انسان در زندگى هيچ دوست و انيسى نداشته باشد، ولى از آن وحشتناكتر، داشتن دوستان بد و شرور است. اغلب انحرافات و ناهنجارى‏هاى رفتارى و اخلاقى جوانان در اثر همنشينى با دوستان بد ايجاد مى‏شود. على (ع) در كلام حكيمانه‏اى فرمود: وحشتناك‏ترين امور، همنشين بد است (اوحش الوحشة، قرين السوء) .2.
رسول خدا (ص) نيز فرموده است: تنهايى بهتر از دوست بداست (الوحدة، خير من قرين السوء).3.

معیار های انتخاب دوست واقعا خیلی زیاد اند و شاید خیلی هامون هم میدونیم . من میخوام به یکی دو تا که خیلی مهم اند و تاثیر گذار اشاره ای داشته باشم!

یکی از مهم ترین معیارها برای انتخاب دوست و رفیق و کسی که میخواهی وارد تنهایی خودت بکنی و راز و درد دل کنی باهاش! پدر و مادر و خانواده اوست!! این نکته بسیار مهمی است که خانواده خوب فرزند خوب تربیت میکند البته که میدانم عمومیت ندارد و امثال پسر نوح هم هستند ولی بحث من سر اکثریت نسبی است ! بسیار مهم است که پدر دوستتان اهل روزی حلال هست یا نه! بسیار مهم است که مادر دوستت از لحاظ عفاف و حجاب چگونه باشد شاید بپرسید چه ربطی دارد مگر میخواهی با مادرش دوست شوی؟؟؟ بله خانواده بسیار موثر است طوری که شما با انتخاب دوست از یک خانواده انگار با خانواده او و والدین او دوست شده ای چون فرزند کوچکی پدر و مادر خودش است! دخترخانمی که میخواهد دوستش را انتخاب کند ببیند مادر دوستش چگونه است ! آیا اهل عفیف و پاکدامن است؟ یا پدرش چگونه است ؟ و همین طور پسری که میخواهد دوست انتخاب کند باید بداند پدر دوست آیا دزد و معتاد و اهل حرام و نزول .... است یا نه؟؟

اگر باشد در اکثر موارد این دوستی ها ناپایدار نخواهد ماند و اگر بماند تو را هم به سمت خودش میکشد! یک حدیثی خیلی وقت ها پیش دیدم از امام صادق (ع) بسیار حدیث نابی است که فرمودند : در انتخاب دوست و هم نشین دقت کنید که نفس شما اخلاق بد او را میدزد و شما متوجه نمیشوی بعد همان اخلاق بد میشود اخلاق خودت (غریب به مضمون).

معیار دوم که بسیارمهم است و آن چیزی است که در روایات هم تاکید شده ! انتخاب دوستی است که شوق معنویت و کارهای خوب را در شما ایجاد و افزایش دهد. حتما داریم دوستانی که وقتی پیششان میرویم با این که آدم خوبی هستند ولی همه اش ازدنیا و .... حرف میزند وما را دور از معنویت میکند ولی بعضی مواقع کسانی هستند که وقتی پیششان میشینی می آموزی و لذت می بری از هم صحبتی و مصاحبت با او! این معیار یک مرحله بالاتر و بعد از معیار خانواده است ! چون میشود خانواده خوب است ولی فرزندشان نه و یا نه در اون حدی که باید باشد! پس باید دنبال کسی باشیم که به قول معروف سالم باشد از انحرافات اخلاقی و فکری!

عجیب است تاثیر دوست بر دوست! تا جایی که قرآن از زبان جهنمی ها میفرماید : «روزی که ستمکار دو دست خود را [از روی حسرت] به دندان می‌گزد و می‌گوید: ای کاش با رسول [خدا]، راهی پیش می‌گرفتم (با پیامبر همراه می شدم)»، «ای وای بر من، کاش فلانی را دوست خود نمی‌گرفتم»، «به راستی او مرا از [قرآن و ] یاد خدا گمراه ساخت، بعد از آنکه برای من آمده بود، و شیطان همواره خوارکننده انسان بوده است» .4.

ببینید اینجا کسانی گمراه شده اند که به گفته قرآن آنان خوب بودند و هدایت شده بودند ولی دوست بد گمراهشان کرد و نابودشان کرد!

به نظر با کمی دقت میتوانیم دوستان خوبی برای هم انتخاب کنیم و دوستان خوبی برای هم باشیم مخصوصا این دو معیار مهم را هم میتوان از جمله معیارهای مهم برای انتخاب همسر و دوست و شریک همیشه گی زندگی در نظر داشت......

خدایا به رفقای خوب و با ایمان نصیب بگردان......

منابع:

1.ميزان‏الحكمة، باب 89، حديث3037

2.بحارالانوار، ج 77، ص 137

3. همان، ص173

4.آیات 27 و 28 و 29 از سوره فرقان :
«وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّ‌سُولِ سَبِیلًا»، «یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا»، «لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ‌ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِی وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا»

5. برای مطالعه بیشتر رجوع شود به : http://www.porseman.org/q/show.aspx?id=88341